Dit artikel verscheen eerder op decorrespondent.nl@AmsterdamNL: ‘Nog 1 vraag, want de DBI heeft geen Twitter-account: mag ik uw naam en e-mailadres of telefoonnummer? Dan kunnen ze contact opnemen.’
Die tweet ontving ik vorige week van de gemeente. Het markeerde het voorlopige einde van mijn wanhopige zoektocht naar mijn data bij die gemeente: eindelijk had ik antwoord. Twee brieven, zes telefoontjes en twee wanhopig stemmende bezoeken aan de gemeentebalie hielpen mij niet verder. Eén klacht op Twitter zette het hele radarwerk weer in beweging. Moderne zoektochten eisen moderne middelen.
Welke instellingen hadden mijn gegevens bij de Gemeentelijke Basis Administratie in mogen zien voordat ik er een digitaal slot op zette?
Op 8 november 2013 verzocht ik de gemeente niet langer mijn gegevens te delen. Deze mogelijkheid tot geheimhouding, gewoon via de website van de gemeente, was bij weinigen bekend en veel lezers deden dit dan ook direct na het lezen van het artikel waarin ik deze mogelijkheid beschreef.
De vraag die overbleef was met wie mijn gegevens gedeeld waren in de maanden en jaren daarvoor. Welke instellingen hadden mijn gegevens bij de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) in mogen zien voordat ik er een digitaal slot op zette?
Van afdeling kastje naar afdeling muur
Voor het inzien van deze zogenoemde afnemerslijst diende ik per ouderwetse post een inzageverzoek in. Een zelf ook ietwat verbaasde ambtenaar bezwoer me de brief nergens in het systeem terug te kunnen vinden en adviseerde mij de brief opnieuw te versturen. Deze tweede brief, op 10 januari afgegeven aan de balie van de Dienst Basisinformatie (DBI), werd door hetzelfde lot getroffen. Ik probeerde andere methodes (bellen en nogmaals langsgaan), maar die boden geen oplossing. Behulpzame maar machteloze ambtenaren verbonden mij door met afdelingen die altijd pauze hadden en fysieke bezoeken gingen van afdeling Kastje naar afdeling Muur.
Behulpzame maar machteloze ambtenaren verbonden mij door met afdelingen die altijd pauze hadden en bezoeken gingen van afdeling Kastje naar afdeling Muur
Ondertussen mailden lezers hun ervaringen uit andere delen van het land. Twee datamijnwerkers stemden in met het gebruik van hun bevindingen onder voorwaarde van anonimiteit. Een man uit Almere schreef dat het eerste deel van zijn verzoek – de geheimhouding van zijn adres en andere persoonlijke gegevens – eenvoudig verliep. ‘Ze noemen die geheimhouding hier een ‘adresblokkade’ en hebben die op de gegevens van mij en mijn kinderen gezet. Bij onze speurtocht kwamen we erachter dat de bibliotheek ook op de een of andere manier (als derde) toegang heeft tot het GBA. Ik kon daar eigenlijk geen enkel gerechtvaardigd doel voor bedenken. Het tweede deel van mijn verzoek, namelijk wie mijn gegevens ingezien heeft, lijkt wat lastiger te zijn.’
Hij stuurde me een kopie van een brief van de gemeente Almere die afsloot met: ‘Uw verzoek om protocolgegevens die zijn opgevraagd, zowel hier als landelijk, gaat enige tijd in beslag nemen.’ Hij heeft nog steeds geen antwoord gekregen.
In Groningen zijn ze competent
Een lezer uit Groningen had meer succes. Zijn gegevens waren geblokkeerd en de afnemerslijst had hij inmiddels ontvangen. Op 10 januari pijnigde hij me met een triomfantelijke mededeling: ‘Ik heb alles al binnen, in grunn [Groningen, DS] zijn ze verschrikkelijk competent 🙂 Ruimschoots binnen de wettelijke termijn van vier weken ook nog eens. 50 kantjes op papier, opvragingen en een lijstje van afnemers.’
Zijn afnemerslijst was bepaald exotisch te noemen, met instanties als MvVWS/Dienst Donorregister, MN services, SVB/AOW-WW, Waterschap Hunzen en Aa’s, ‘Wetterskap Fryslan’ (toch niet de eerste instantie waar je aan denkt bij een Groninger) en, mijn persoonlijke favoriet: USZO/ABP/FB/IT/BO/BIV.
Mijn hoofdstedelijke arrogantie met moeite wegslikkend belde ik andermaal met de gemeente. De telefoniste verzocht me mijn verzoek ten derde male in te dienen
Mijn hoofdstedelijke arrogantie met moeite wegslikkend belde ik andermaal met de gemeente. De telefoniste verzocht me mijn verzoek voor de derde keer in te dienen, nu per e-mail. Ik https:/
10 februari, 3 dagen na de tweet, kreeg ik post van de DBI Amsterdam. De brief had een verrassende wending. Want waar ik om vroeg, een volledige gemeentelijke afnemerslijst, werd niet verstrekt. En waar ik niet om gevraagd had, een overzicht van de opvragingen op mijn persoon bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, was volledig opgesomd. Het DBI stuurt schijnbaar dit soort verzoeken door naar het ministerie van Binnenlandse Zaken om de lijst compleet te maken.
Onaangenaam gevoel
En het is een hele lijst. Tussen december 2012 en april 2013 zijn mijn gegevens achtereenvolgens verstrekt aan de Raad voor Rechtsbijstand, de Belastingdienst, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, de Structuurtelling, het Kadaster, de GGD, Stichting Netwerk Gerechtsdeurwaarders en Dienst Uitvoering Onderwijs.
Ik heb onlangs een huis gekocht en betaal nog steeds een studieschuld af. Dat verklaart de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, het Kadaster en de DUO. De, mij tot nu toe onbekende, Structuurtelling is een ander woord voor ‘volkstelling.’ En de GGD stuurde mij ooit een enquête op over mijn gezondheid.
Maar wat de raad voor rechtsbijstand en de gerechtsdeurwaarders met mijn data moeten, is mij volstrekt onduidelijk
Maar wat de Raad voor Rechtsbijstand en de gerechtsdeurwaarders met mijn data moeten, is mij volstrekt onduidelijk. En ik ben niet de enige die fronst bij het inzien van mijn eigen afnemerslijst. Bij de behulpzame Groninger staat ook de politie in het rijtje. Hij meent dat de politie vaker in zijn gegevens kijkt dan dat daar van zijn kant aanleiding toe is. Of dit waar is kan ik niet verifiëren, maar het onaangename gevoel van bekeken te zijn zonder te weten waarom, komt me niet onbekend voor. Waarom vragen deze instellingen om mijn informatie en welke informatie krijgen ze dan precies?
Elke datazoektocht werpt weer meer vragen op dan hij beantwoordt. Zo vraag ik mij nog af waarom mijn verzoek aan de DBI bij Binnenlandse Zaken terecht is gekomen, wat de gehele lijst van afnemers is die theoretisch toegang heeft tot mijn data en hoe ik kan achterhalen welke informatie is verleend aan de in de brief genoemde instellingen.
Vandaag doe ik de brieven op de post naar alle afnemers die het ministerie van Binnenlandse Zaken kon opsommen. Mocht u zich ondertussen ook, zoals de mede-speurders uit Groningen en Almere, op uw dossier hebben gestort, of werken bij een instantie als ‘USZO/ABP/FB/IT/BO/BIV,’ dan hoor ik graag uw verhaal.